Nüfus Artış Hızını Etkileyen Faktörler Ders Notu

Türkiye’de Nüfus

Sınırları belirli bir alan içinde yaşayan insanların sayısına nüfus denir. İnsan sayısının belirlenmesi ve buna bağlı bir çok nedenlerle nüfus sayımları yapılmaktadır. Osmanlı’da ilk nüfus sayımı II. Mahmut döneminde sadece erkeklere yapılmış ve askere alınacak nüfus belirlenmiştir. Cumhuriyet döneminde ilk kapsamlı nüfus sayımı 1927 yılında gerçekleşmiştir. Daha sonra 1935 yılında nüfus sayımı yapılmış ve 5 yılda bir yapılmasına karar verilmiştir. 1990 yılında alınan kara ile bu süre 10 yıla çıkarılmıştır.

Nüfus sayımları ile;

Ülkenin toplam nüfusu

Yaş gruplarına göre nüfusu

Cinsiyete göre nüfusu

Bir önceki sayıma göre artış hızı

İdari birimlerdeki nüfusu

Kentsel ve kırsal nüfusu

Nüfusun eğitim düzeyi gibi bilgilere ulaşılır.

Doğumlar, ölümler, göçler, savaşlar, evlenmeler gibi olaylar nüfus üzerinde etkili olmaktadır. Bu sebeple nüfus oldukça değişken bir kavramdır.

Türkiye’de Nüfus Artış Hızını Etkileyen Faktörler

Doğumlar

Doğum oranları ülkenin gelişmişlik düzeyi ile yakından ilgilidir. Kentleşme, sanayileşme ve ekonomik gelişme düzeyi yüksek ülkelerde doğum oranları düşüktür. Gelişim düzeyi düşük ülkelerde ise doğum oranları yüksektir. Ülkemizin gelişen bir ülke olması sebebi ile doğum oranları giderek azalmaktadır. Eğitim seviyesindeki artış, aile planlaması çalışmaları, kadını iş hayatına atılması gibi nedenlerde doğum oranın düşmesine neden olmuştur. Ülkemizde Güneydoğu Anadolu doğum oranı en yüksek, Karadeniz ise doğum oranı en düşük bölgelerimizdir.

Ölümler

Ölümlerde doğumlar gibi ülkenin gelişmişlik düzeyine göre değişmektedir. Yaşam koşulları iyi olan ve tıbbi imkanları gelişmiş olan ülkelerde ölüm oranları daha düşüktür. Ülkemizde de ölüm oranlarında azalma görülmektedir. Beslenme olanakları, tıptaki gelişmeleri barınak imkanları, çocuk ölümlerine karşı aşıların yaygınlaşması gibi etkenler ölüm oranları üzerinde etkili olmaktadır.

Göçler

Ülkemizde göçler iç göçler ve dış göçler olmak üzere ikiye ayrılır. İç göçler ekonomik sıkıntı ve işsizlik kaynaklı köyden kente olan göçler, mevsimlik göçler gibi şekillerde olabilmektedir. Dış göçler ise işçi göçleri, beyin göçleri şeklinde olabilen göçlerdir.