İktisat İle İlgili Temel Kavramlar

1-İhtiyaç: Karşılandığı zaman haz ve zevk veren, karşılanmadığı zaman acı ve üzüntü duyulan hatta yaşamı tehlikeye sokan duygulara “ihtiyaç” denir.
-Ekonomik ihtiyaç:Belirli bir mal ya da hizmet ile giderilmesi mümkün olan ihtiyaçlardır.
-Ekonomi dışı 1-İhtiyaç: Karşılandığı zaman haz ve zevk veren, karşılanmadığı zaman acı ve üzüntü duyulan hatta yaşamı tehlikeye sokan duygulara “ihtiyaç” denir.
-Ekonomik ihtiyaç:Belirli bir mal ya da hizmet ile giderilmesi mümkün olan ihtiyaçlardır.
-Ekonomi dışı ihtiyaç: Belirli bir mal ya da hizmet ile giderilmesi mümkün olmayan ihtiyaçlardır.
-Zorunlu ihtiyaç:İnsanın yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan ihtiyaçlardır.
-Zorunlu olmayan ihtiyaçlar:Yaşamı tehlikeye sokmayan giderildikçe haz giderilmedikçe üzüntü veren ihtiyaçlardır.
İhtiyaçların Özellikleri:
-ihtiyaçlar sonsuzdur
-giderildikçe şiddeti azalır
-ihtiyaçlar birbirlerine ikame edilebilir
2-Kaynaklar(Üretim Faktörleri):Emek, toprak, sermaye ve girişim bunların nicelik ve nitelikleri ekonominin gelişmişlik derecesini gösterir.
Emek(İşgücü):Bir ülkedeki mevcut emek miktarı o ülkedeki tüm nüfustan, çalışamayacak ihtiyarları ve çocukların sayısının çıkarılmasıyla elde edilir. Toplam emek miktarı kısa dönemde sabittir.
Doğa(Toprak):İnsanın üretim esnasında doğada hazır bulduğu yada doğanın üretim için kendisine kazandırdığı tüm yararlı unsurlardır. Miktarı sabittir.
Sermaye(Kapital):Üretimde emeğin verimini artıran, fabrika, yol, baraj, tesis, gereç, donanım gibi daha önce üretilmiş olan üretim araçlarıdır.
Girişim(Müteşebbis):Emek, toprak ve sermaye faktörlerinin bir araya getirilerek üretime koşulmasına denir.
3-Üretim:Bireylerin sınırsız ihtiyaçlarını gidermeye yönelik kıt mal ve hizmetlerin miktar yada faydalarını artırmayı amaçlayan çabalardır.
-Mekan Faydası:Malları üretildiği yerden, ondan faydalanacak kimselerin ayağına götürmek.
-Zaman Faydası:Bir malın ona ihtiyaç duyuluncaya kadar bekletilmesidir.
-Şekil Faydası:Malların şeklini değiştirerek ihtiyaçları daha iyi karşılayacak hale getirmektir.
-Mülkiyet Faydası:Malların ona ihtiyaç duyanların mülkiyetine geçmesini sağlayan satıcıların faaliyetidir.
*Hizmette bir üretimdir
*İhtiyaçlar hiçbir zaman bitmediği için üretimde sürekli tekrarlanır.
4-Mal, Hizmet ve Fayda
Mal:İnsan ihtiyaçlarını gidermeye yönelik herşeye denir. Bir şeyin mal olabilmesi için ona ihtiyaç duyulması ve kullanılabilir olması gerekir.
Fayda:Malların ihtiyaçları karşılama özelliğine denir.
Özel Mal:Bir kişi tarafından alındığında onun izni olmaksızın kullanılamayan mallardır.
Kamusal Mal:Ortak tüketime tabi fiyatı olmayan mallardır.
Tüketim Malları(dolaysız,nihai):Tüketici ihtiyaçlarını doğrudan karşılayan mallardır.
Üretim Malları(teknik kapital,aramal):Başka malların üretimine olanak sağlayan mallardır.
Dayanıksız Mallar:Sadece bir kez kullanılabilen mallardır.
Dayanıklı Mallar:Bir defadan fazla kullanılabilen mallardır.
İkame mallar:İhtiyacın karşılanmasında birbirinin yerine geçebilen mallardır.
Tamamlayıcı Mallar:Bir ihtiyacın karşılanmasında birlikte kullanılan mallardır.
5-İşbölümü, Uzmanlaşma ve Mübadele
-Mesleki İşbölümü:Her fert farklı bir meslekte uzmanlaşır.
-Teknik İşbölümü:Her işletme bir mal üretiminin çeşitli teknik evrelerinde uzmanlaşır.
*İşbölümü, uzmanlaşma ve mübadele ekonominin özüdür.

6-Bölüşüm
Fonksiyonel bölüşüm: Üretim faktörlerinin üretimden aldığı payı gösterir. Emek(ücret), sermaye(faiz), toprak(rant), girişimci(kâr) alır.
Kişisel bölüşüm: Ülkede toplam hasılanın kişiler arasında nasıl dağıldığını gösterir.
7-Tüketim: Ekonomik mal ve hizmetlerin faydalarından ihtiyaçların doğrudan tatmini için yararlanmaya tüketim denir. Yeni bir mal üretmek için yapılan kullanımlar tüketim değil ara kullanımdır.