İki Nokta Nerelerde kullanılır?

Noktalama işaretleri cümlelerin doğru kullanımını sağlayarak cümleleri daha anlamlı ve vurgulu ifade etmeyi sağlar. Her noktalama işaretinin kendine ait bir veya birkaç kullanımı mevcuttur. Bu sebeple kullanılan her noktalama işareti oldukça önemlidir. İki nokta nerelerde kullanılır? Örneklerle konu anlatımı.Devamı yazımızda…

İki Nokta (:) Nedir?
İki nokta, bir noktalama işaretidir. Aynı zamanda iki nokta üst üste olarak da bilinir. Genellikle açıklaması yapılan cümlelerin sonuna konur. Bunun dışında kullanım alanı çok geniştir. Roman, hikaye gibi edebi metinlerde karşılıklı konuşmalarda sıklıkla kullanılır.

İki Noktanın TDK Sözlük Anlamı
İki nokta, Türk Dil Kurumu (TDK sözlüğünde “Kendisinden sonra örnek verilecek veya açıklama yapılacak cümlenin sonuna konulan noktalama işareti” olarak yer alıyor. Dilbilgisi anlamı dışında matematikte “Bölme işaretinin adı” anlam ifade ediyor.

İki Noktanın Görevleri Nelerdir?
İki noktanın birçok farklı görevi ve kullanım alanı bulunuyor. Görev olarak kullanıldığı cümleden sonra; açıklama, sıralama, konuşma geleceğini gösterir. Matematikte bu işaretin kullanıldığı yerde bölme işleminin yapılacağını işaret eder.

İnternetin yaygınlaşmasından sonra, web adresi ağlarını birbirinden ayırma görevi vardır.

İki Noktanın Kullanıldığı Alanlar ve Örnek Cümleler

* Kendisinden sonra açıklama yapılacak ya da örnek verilecek sözcük veya cümlenin sonuna konur. Örnek; isim: Canlı ve cansız varlıkları tanımak için onlara verilen kelimedir. (açıklama görevi)

– Ünlü harfler iki grupta incelenir: 1. Kalın ünlüler, 2. İnce ünlüler. (açıklama görevi)

– Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (açıklama görevi)

– Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden beş hececileri sıralayalım: Enis Behiç Koryürek, Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon, Yusuf Ziya Ortaç (sıralama görevi)

* Diyaloglarda konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra kullanılır. Örnek;

– Bilge Kağan: Türklerim, işitin! Üstten gök çökmedikçe, alttan yer delinmedikçe ülkenizi, törenizi kim  bozabilir sizin?

Koro: Göğe erer başımız, başınla senin!

– Sessizce yolumda ilerlerken: – Hişt, bana bakar mısın dedi!

* Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konulur.
Örnek;
– Senden başka kimler bulunur bu handa?

Hancı sayar:

– Yolcular, kervanlar, atlar, eşekler…

* Bir cümleden sonra alıntı bir cümle veya söz gelirse kullanılır.
Örnek;
– Minik kız çocuğu merakla sordu: “Bana ne aldın?”

* Ses biliminde uzun okunması gereken ünlüden sonra yani uzun okunması gereken ünlüyü göstermek için kullanılır.
Örnek;
– ceva:hir, di:nen,

* Kataloglarda, kütüphanecilikte yazar adları ile eser adları arasına konur.
Örnek;
– Ömer Seyfettin: Yalnız Efe, Pembe İncili Kaftan, Kütük, Ferman

* Matematikte “bölme işareti” yerine kullanılır.
Örnek;
– 36:9 = 4

* İnternet sitelerinde (genel ağ adreslerinde) kullanılır.
Örnek;
– https://www.yazkazan.net

İki Nokta Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
İki noktadan sonra gelen bölüm, bağımsız bir cümle ise bu cümlenin ilk sözcüğü büyük harfle başlar. İki noktandan sonra sadece örnekler ve sıralanıyorsa ilk örnek küçük harfle başlıyor. Örnek;

– Annesi merakla çocuğuna sordu: Bu sınavdan düşük not mu aldın?
– Odanın hali şundan ibaretti: eski bir kanepe, iki kırık sandalye, duvarda resimler