Maliye – Kamu Maliyesi Ders Notu

KAMU MÂLİYESİNE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR

KAMU MÂLİYESİNDE KLASİK VE MODERN ANLAYIŞ

Devlet ekonomiye müdahale etmemeli (illa edecekse para politikası uygulamalı)MODERN MALİYECİLER

ekonomide tam rekabet koşulları geçerli
devlet Jandarma Devlet olmalı (savunma, adalet, güvenlik)
fiyatlar, faizler, ücretler esnektir.
görünmez el teorisi geçerli (bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler)
denk bütçe ilkesi geçerli
borçlanmaya sıcak bakmazlar, olağanüstü gelirdir. Borçlanma yapılacaksa sermaye piyasasından, uzun vadeli, yatırımların finansmanı için borçlanılacak
dolaylı vergiyi savunurlar. Dolaysız vergi, geliri direkt olarak etkilediği için ekonomide ikame etkisine yol açarak tam istihdamda sapmalara neden olacaktır.
dışlama etkisi vardır.(crowding out)__________________________________________________________________________
devlet ekonomiye müdahale etmeli, çünkü ekonomi her zaman tam istihdamda değildir.(müdahaleci, sosyal devlet)
süzgeç devlet teorisi geçerli.(ikincil dağılım) (ücret, faiz, rant, kar (birincil gelir dağılımı) üzerinden vergi alınması veya bunlara sübvansiyon uygulaması)
maliye politikası araçlarından kamu harcamaları ve kamu gelirlerini kullanarak ekonomiyi dengeye getirmeli.(fonksiyonel mâliyeyi savunur)
fiyat, faiz, ücretler esnek değildir.
önemli olan bütçe dengesi değil ekonomik dengedir.
borçlanma olağan bir kamu geliridir.
ekonomide çarpan etkisi vardır.

SOSYALİST EKONOMİ

Fiyat mekanizmasına,
Bireysel faydaya ve kar güdüsüne dayanmaktadır.
Özel mülkiyet ve serbest girişimin yanı sıra, bu hakları koruyan ve kollayan hukuki yapı diğer bir ifade, özel hukuk kuralları vardır (Miras Huk., Eşya Huk. vb.).

Ekonominin tümünün özel kesimle kamu kesimi arasındaki paylaşıldığı, diğer bir ifadeyle, ekonomik yapının hem özel kesimden hem de kamu kesimi içinde barındırmasıdır. Karma ekonomik sistem günümüzde yerini giderek piyasa ekonomisine bırakmaktadır.

Merkezi planlama anlayışına dayanmaktadır.
Özel sektörün varlığı kabul edilmez.
Sosyalist ekonomide özel mülkiyet, özel girişim ve özel hukuk kuralları bulunmamaktadır.

DEVLETİN BAŞARISIZLIKLARI

Piyasada tam rekabetin geçerli olmaması -Dışsal ekonomiler -Ölçek Ekonomileri
Üretim faktörlerinin coğrafi ve sektörel dağılımında dengesizlikler (Kaynak dağılımında etkinsizlik)
Özel gelir ve servet dağılımındaki adaletsizlik
Tam Kamusal mallar
Erdemli mallar
Asimetrik Bilgi
Ücret ve fiyatların yapışkanlığı
Risk ve Belirsizlik
Ekonomik istikrarsızlık -Politikada tam rekabetin geçerli olmaması
Politik dışsal ekonomiler: Politikada patronaj ilişkileri, politik yandaşlık ve partizanlık, rant oluşturma ve rant dağıtma faaliyetleri, çıkar gruplarının rant kollama faaliyetleri, türemiş dışsal ekonomiler, politik miyopluk -Politikada Negatif Ölçek Ekonomiler
Politikada bütçe kaynaklarının coğrafi ve sektörel dağılımında dengesizlikler: Lobicilik,Hizmet kayırmacılığı, merkeziyetçilik.
Kamusal güç ve yetki dağılımında adaletsizlik:Devlet harcamalarında israf ve savurganlık, mali yanılma.
Bütçe açıkları -Kayıt dışı ekonomi

DEVLET FAALİYETLERİ HARKINDAKİ YAKLAŞIMLAR

KLASİK İKTİSAT TEORİSİ VE TARAFSIZ DEVLET

Liberal ekolün öncülerinden olan Fizyokratlar ekonomide doğal düzenin varlığına inanmış ve devlet faaliyetlerinin sadece jandarma devlet görevini üstlenmesi gerektiği vurgulamışlardır. *fizyokratlardan esinlenen Adam Smith ise “Ulusların Zenginliği” adlı eserinde klasi